Nedir?

Geçerli bir sebep yokken üstlenilmiş bir işe başlamayı ya da bir görevi ertelemek, bitirmemek, asıl iş ya da amaç yerine daha az önemli ve/veya öncelikli olan şeylerle uğraşmak ertelemedir. Stres yaratan durumlarda, önemli konularda, çabalamamız gereken zamanlarda yapmamız gerekenleri erteliyoruz. Bu kaçış o an için yapmamız gereken işin vereceği sıkıntıdan kurtulmamızı sağlıyor ancak daha sonra zamanı geldiğinde üstelik çok daha az vaktimiz kaldığında bize verdiği sıkıntı katlanarak geri dönüyor. Yani insanların kendi yararlarına olan bir şeyi yapmayı değil, aksine yapmamayı seçmeleri paradoksuna ertelemecilik deniyor.

Neden erteliyoruz?

Çok eski zamanlardan beri var olan bir sorun aslında. Yani hayatın çok yoğun olmadığı zamanlardan beri mevcut. Kendinizi çok sert eleştirmeyin.

Bazı şeyleri yapmayı erteleyen ancak bunun yerine birçok küçük ya da daha az önemli şeyi yapan insanlar var. Aslında çok fazla şey yapıyorlar ama asıl işe en son sıra geliyor ya da sürekli erteleniyor. Neden en kolay görevler bile erteleniyor?

Bazı insanlar bunu tembellik olarak yorumlasa da asıl problem tembellik değil. Daha çok duygu yönetimi ile ilgili bir problemden kaynaklanıyor. Stres yaratan durumlarla mücadele etmek yerine uyarıcının etkisi azaltılıyor. Erteleyen insanlar, bir görevi, işi tamamlamanın vereceği sıkıntı, kaygı gibi duygularla başa çıkabilmek için kaçınmayı kullanıyor. Bunun altında da genelde kendini olumsuz duygulara, sıkıntıya karşı dayanıksız görme yatıyor. Başka insanların gördüğü gibi görevi önemsememe değil tersine çok fazla önemseme ile ilgili bir durum. Görev ile ilgili performans kaygısı, sıkıntı ya da olumsuz duygulara katlanamama, mükemmeliyetçilik, yüksek beklentiler yapacağımız iş hakkında olumsuz duygular yaşamamıza neden oluyor.

Yapacağın işin sonucunda başarısız olma ya da onaylanmama korkusu; olayın sonucu iş bitirilince ortaya çıkacağı için ertelenir. Bu durum bize kısa vadede rahatlık, uzun vadede rahatsızlık getiriyor. Yani bu davranış hiçbir şeyi çözmüyor. Tersine utanç, suçluluk gibi duygular getiriyor ve erteleme daha çok artıyor. Sonunda bir kısır döngüye giriliyor.

Neleri erteliyoruz?

Mutlak ertelemecilik diye bir şey yok. En çok ertelenene şeyler ders, yazılması gereken bir yazı, bitirilmesi gereken projeler, tezler, ev işleri, spor gibi yapılması gerekli ve faydalı olan şeylerdir. Bunlar yerine genellikle başka şeyler yapılır.

Erteleme bahaneleri?

Çok yoğunum, yarın yaparım

Şimdi başlamak için gereken herşeye sahip değilim

Önce şunu yapayım, sonra yaparım

Şimdi başlasam da bitmez

Bazen de kişi bir şey yapmayı kendi seçmemişse, kendisi için gerekli olsa bile yapmayı zayıflık olarak görüyor. Bu duruma isyan etmek için, öfkesini işi geciktirerek gösteriyor. Bu durum genellikle pasif agresif kişiliklerde görülüyor.

 Peki nasıl başa çıkabiliriz?

İlk gereken “ertelemeci olduğunu” kabul etmek..

Değiştirmek için gerekenler;

“Niye böyleyim” değil (faydası yok) onun yerine “Neden bu durum sürüyor”, “nasıl değiştirebilirim”

Değişirsem hayatıma neler katacak, neler kazanacağım…

 Ertelemekle ilgili bahaneleri düşünceleri bırakın, ertelemeyi devam ettiren davranışları bırakın. Öncelikler listesi yapın. Hangi iş ne kadar önemli? ne kadar acil? diye ayırın. Bu listelerin esas fonksiyonu görevler tamamlandıkça tik atmanın ya da üstünü çizmenin verdiği hazdır. Listedeki işleri küçük parçalara bölün aşamalandırın ve üstünü çizeceğiniz çok şey olsun. Kendinizi daha iyi hissedin. Bu bölme ve aşamalandırma işleri gözünüzde büyütmenize de iyi gelecektir. Bu Japonların kayzen metodu. Bu metot sayesinde aşama ilerleme kaydetme hissini yaşayarak dopamin seviyenizi arttırabilirsiniz.

Bir şeylere başlamak için motive olmayı beklemeyin. Motivasyon bir göreve, işe başlandığında artan bir şeydir. Fizik kurallarında olduğu gibi; hareket ivme getirir.

Başlayacağınız işi zor bir iş olarak görmek ertelemeye neden olur. Yapacağınız işi kafanızda yeniden yapılandırın. Görevi, işi tamamladığınızda size getireceği yararları, ne kadar iyi hissedeceğinizi, hayatınıza katacağı olumlu şeyleri düşünün. Bu sizin harekete geçmenizi kolaylaştıracaktır.

 Ayrıca ertelemeyi ertelemek, ertelemeyi geciktirmek de kullanılabilecek tekniklerden biridir.

Son olarak erteleme konusunda kendinizi yargılamayın. Bazen erteleme yaparken birçok başka işi yapabiliyoruz. Kendinizi acımasızca eleştirirseniz daha çok ertelersiniz. Öz şefkatli olmak ertelemeyle başa çıkmamızda ve hedeflere ulaşmamızda daha çok yardımcı olur.